2016ko azaroaren
25a, barikua,
bariku beltza.
Astelehenean klasera sartu eta hara! Irakasleak
txapa morearekin topatu genituen. Noski, bariku beltza heltzear zegoen,
ahaztuta geneukan. Aste guztia igaro genuen horrela; egunerokotasunaren
berdintasunean, txapa morea soinean zutelarik. Eguna heldu zen arte.
Ikasleon ekimena ikastetxetik kanpo burutzea erabaki genuen, gure
zeresana kontuan har zitzan. Sarreran jarri ginen, batzuk lurrean eta besteak
zutik, kandelak eskuan, hileta bat antzezteko asmoz; egunean behin balitz ere,
emakume erailak gogora ekartzeko.
Ikasgelara sartu eta zera esan zigun irakasleak: “Gaur ere, beste emakume bat erail dute”. Hau ez da gure bakea
pentsatu nuen nik. Mendeak eman ditugu ixilik, ez dago minutuko isilunerik
jadanik.
Kaleak hartu genituen arratsalde eta gauean zehar Hego Euskal Herriko
lau hiriburuetan. Hala ere, ez genituen behar bezain beste bete, izan ere, aste
osoa txapa morearekin eman zuten hainbat, etxeko berotasunean gelditu ziren
arratsalde pasa, hozteko arriskua zegoen eta, badaezpada.
Erakusleihoetan eder eta lirain irudikatu gintuzten berriz ere ostiral
beltzean, guda honek ez baitauka su-etenik. Eta haserretu egin ginen, haserre
jarraitzen dugu gaur ere. Baina aspaldi da haserre bizitzen ikasi genuenetik,
eta egunerokotasunera itzuli ginen, uneren batean alde batera utzi bagenuen.
Gaur astelehena da berriro, astebete igaro da, denak normaltasunean
darrai; filosofian gizonak soilik landuko ditugu, haiek hartu dute lekua “kurrikulumean” eta ez dago denborarik
muga horietatik ihes egiteko. Espainiar literaturan ere, emakumeak aipatu ere
ez. Espainiako historian aldiz, bai. Herrien babesle eta heroien emazte zein
alabak aipatuko ditugu, heroi horien “zerbait”
izatearen etiketarekin beti ere.
Etxera iritsiko naizenean ere, ez dut berririk aurkituko; ama arropak
atontzen topatuko dut. Bazkaria amaitu eta fregona eta harrikoa hartuko ditut nik
nire gain. Aita, iristean, sofan eseriko da eta zerbait hautatu behar
izatekotan, sakelakoa aukeratuko du berak. Hala da, bai, ni ere emakumea naiz.
Eztizen Artola Iturrate