ARRIGUNAGAKO DIETA

ARRIGUNAGAKO DIETA KANTABRIKOA

-Elhuyar saria-

4.DBH-ko ikasleok, Maiatzaren 11an, Bilboko zientzia azokara aurkeztu ginen, Arrigunagako dieta kantabrikoa proiektua aurkeztuz. Elhuyarrek saritu egin gintuen, Bartzelonako Exporecerca Jove azokan aurkezteko gonbitea luzatuz.

Gure proiektua arazo honetatik abiatu genuen: Euskal Herriko hondartza gehienetako uraren kalitatea ona edo bikaina da, Arrigunagakoa konkretuki bikainekoa. Gure ustea ordea, zabor asko zegoela zen eta asko urak ekarritakoa zela.

Gure lanaren helburua Arrigunagako hondartzako marearteko guneko zaborra sailkatzea eta identifikatzea eta harean egon zitezkeen mikroplastikoak aztertzea izan zen. Horrez gain garrantzitsua iruditzen zitzaigun emaitzak argitaratzea jendearekin partekatzeko eta kutsaduraren inguruko kontzientzia hartzen laguntzea.

Proiektua aurrera eramateko, zaborra sailkatzeko taula bat sortu genuen eta gero, laginketa egun bi finkatu genituen, itsasbehera orduetan.

 Behin hondartzan, hondartza-garbitzaileekin hitz egin genuen garbiketaren maiztasuna eta biltzen duten zabor kopuruaren inguruko datuak jasoz. Gero, marearteko gunea alderik alde zeharkatu genuen aurkitutako zaborra kontatuz eta sailkatuz. Ondoren, aurkitutako zaborra jaso egin genuen, ale batzuk laborategira ekarriz eta beste batzuk zaborrontzietara botaz.

Horrez gain, harea lehorraren eta  bustiaren lagin bana hartu genituen, gero, bertan egon zitezkeen mikroplastikoak EHUn aztertzeko.

 Helburua, mikroplastikoak daudela ziurtatzea zen, eta hala da, metodologiari jarraituz, harean mikroplastikoak zeudela ziurtatu genuen.

 Zientzia azokan jendeari era zirraragarri batean helarazteko gure proiektua, menu baten bidez egitea pentsatu genuen; azken finean plastikoak eta mikroplastikoak, etorkizun luze edo ez hain luze batean gure dietaren parte bihurtuko direlako.

 Maiatzaren 11an, Bilboko zientzia azokaren egunean, egun osoa pasatu genuen jendeari azaltzen egindako proiektua. Jendea,  menuarengatik hurbiltzen zen, arreta deitzen zielako, guk proiektua azaltzen genien eta filtro batzuetan eraman genituen mikroplastikoak erakusten genizkien.

  

       

Eguna amaitzeko, sari-banaketa heldu zen, denboraldi bat itxaron ostean, gure izenak entzun genituen, eta komunikatu ziguten, Kataluniako Exporecerca Jove azokara joateko aukera genuela, asteburu batean.

Hau da ebaluatzaile-taldeak egin zigun errekonozimendua: “Ideia oso ondo garatu dutelako, gaur egungo arazo bati heldu eta ondo azaltzeagatik, metodologikoki ondo pentsatua, komunikazio zuzena eta originala erabiltzeagatik, adituen laguntza egoki erabiltzeagatik”

                                                                                                           Garazi Alkorta (4. DBH)

ESKUETAKO HIGIENEA

ESKUETAKO HIGIENEA, IKERKETA PROIEKTUA

Urte honetan Biologia-Geologiako eta Anatomiako irakasleak, Susik, urtero Elhuyarrek antolatu egiten duen zientzia azokan parte hartzeko aukera eman zigun, ikerketa proiektu baten bidez. Honek planteatutako hipotesi bati esperimentazioak eginez, erantzun bat bilatzea zen, ondoren Plaza Berrian jendea eta epaimahai baten aurrean aurkeztu ahal izateko.

Ikerketa proiektua klase orduetan egin dugu, gehien bat Anatomia saioetan. Ikerketa osoa egin ondoren maiatzean plaza berrian azaldu genien jendeari eta hango epaimahaiari, aurten epaimahaia bi alditan pasa egin zen; azalpen  batean, ingelesez hitz egiten eta beste batean euskaraz hitz egiten.

Aurten Solokoetxetik hiru talde egon gara Plaza Berrian: bi batxilergokoak eta bestea 4.DBH-koa.

Gure taldea 1 batxilergokoa hiru pertsonek osatzen genuen: Aketza; Ibai eta Julen.

Gure ikerketa proiektua “eskuetako higieneari” buruz zen, honi buruz egitea bururatu zitzaigun artikulu batean irakurri ondoren nola Mozambiken 2019ko martxoan gertatutako zikloiaren ostean, ura eta higiene faltagatik hainbat gaixotasun agertu egin ziren, hain zuzen ere, kolera. 

Hemendik abiatuta eta gure ingurura hurbiltzen bururatu zitzaigun eskuetako higienearen ikerketa egitea eta eskuetan ze bakterio agertu ahal diren garbitzen ez ditugunean. Honetarako hiru kultibo mota prestatu genituen: lehena eskuak zikin dituzunean, bigarrena eskuak uraz garbitzen ditugunean eta hirugarrena eskuak xaboiz garbitzean. Emaitzak espero genituen bezala atera zitzaizkigun, hau da, eskuak garbitzen ez ditugun kasuetan bakterio kolonia ugari agertzen baitziren.

Hau egitea esperientzia oso interesgarria izan da, gauza pilo ikasi egin ditugulako;  adibidez, kultiboak nola egin eta horretaz aparte eskuak garbitzearen garrantzia eta orokorrean higienearen inportantzia gure osasunerako.

Plaza Berrian jendearen aurrean azaltzearen esperientzia,  polita eta interesgarria izan zen, guk pentsatzen genuen baino gehiago gelditzen zen jendea galdetzera ia zer egin dugun edo nola egin dugun.

Orokortuz, hurrengo urtekoei hau egitea gomendatuko nieke.

  

                                                                                                JULEN RIVERA  (Batx. 1.A)

 

MIKROPLASTIKOAK

MIKROPLASTIKOAK MEGARRISKUAK

Maiatzaren 11an, Bilboko Zientzia azoka ospatu zen Plaza Berrian. Urtero bezala, Solokoetxeko laugarren DBH-ko eta lehenengo batxilergoko hainbat ikasle aurkeztu ginen urtean zehar landutako ikerketa proiektuekin. “Mikroplastikoak Megarriskuak” izeneko proiektua aurkeztu dugu. Laura, Maialen, Izaskun eta laurok izan egon ginen goizeko hamabietatik arratsaldeko zortzirak arte.

Gure ikerketa, gel exfolianteetan aurkitu ahal ditugun plastiko edo polimeroak izan du ardatza.

Hasteko, mikroplastikoen inguruan, naturari kalte egiten dioten arazo batzuk planteatu genituen. Besteak beste, non aurki ditzakegun, nolakoak diren, zertarako erabiltzen diren eta nola ekidin ditzakegun.

Honekin batera, hipotesi eta helburu batzuk ezarri genituen, proiektu osoan zehar jarraituko genituenak. Gure hasierako hipotesiaren arabera, mikroplastikoak eguneroko produktuetan aurkitu ahal ditugu, esate baterako, egunero erabiltzen ditugun kosmetikoetan. Gure kasuan, gel exfolianteetan zentratu gara eta hiru gel lagin gisa erabili ditugu.

Ildo beretik, gure helburu nagusiak  mikroplastikoak aurkitzea eta jendea arazo honetan kontzientzia sortzea izan da.

Gero, mikroplastikoak aurkitzeko, filtrazio prozesu sinple baina eraginkorraz baliatu gara, hainbat pausu jarraituz, 3 exfoliante ezberdinekin.

Behin nahasketa osoa filtratuta, iragaz paperean lortu nahi genituen hondakin batzuk geratzen ziren. Horiek hartu, sailkatu eta petri-plaka ezberdinetan gorde genituen.

Hauts horiek mikroplastikoak diren ala ez egiaztatzeko, laborategian ditugun mikroskopio batzuekin behatu genituen, eta gure harridurarako, bola perfektuak aurkitu genituen. Esfera borobil-borobil hauek ez ziren batere naturalak eta suposatu genuen polimero motaren bat zirela, hau da, plastikoa. Hala ere gure teoria egiaztatzeko, Bilboko Ingeniaritza eskolara jo genuen. Hor FTIR espektrometriako froga gauzatu genuen, non izpi infragorriak erabiliz  ikusi ahal izan genuen gehien agertzen zen polimeroa polietilenoa zela.

Ondoren, hainbat ondorio atera genituen polimero hauen erabileraren ildotik. Besteak beste, ekosisteman eragin handia izateaz gain, gizakioi ere eragin ahal digun partikula dela. Horrelako substantziak itsasora isurtzen dira eta arrainek janez  gero gure kate trofikoan sartzen dira.

Hau dela eta, hainbat proposamen ditugu arazo hauek ekiditeko, horien artean etiketak begiratzea eta polietilenoa duten produktuak ez erostea, exfoliante naturalak etxean sortzea edo dendetan erostea eta enpresa eta gobernuei exijitzea material mota hauek debekatzea.

                                              

                                                                                  MARTIN CACHO  (Batx. 1.A)